Odszkodowanie i zadośćuczynienie za śmierć dziecka po porodzie.

Jak już wiecie, zajmuję się sprawami odszkodowań za błąd medyczny, w tym za błąd przy porodzie. Błędy przy porodzie często wiążą się z wywołaniem dużej i nieodwracalnej niepełnosprawności dziecka (informacje o niektórych z prowadzonych przeze mnie spraw w tym zakresie znajdziecie tutaj i tutaj). Jednak część przypadków w tego rodzaju sprawach, kończy się niestety śmiercią dziecka. Celem tego wpisu jest przedstawienie Wam informacji, na temat możliwych roszczeń członków rodziny, w związku z utratą najbliższej im osoby.

Odszkodowanie za koszty leczenia i pogrzebu.

Kluczem do wysunięcia roszczeń w tym zakresie jest art. 446 Kodeksu cywilnego. Z przepisu tego wynika m.in., że zobowiązany do naprawienia szkody (np. lekarz, szpital, zakład ubezpieczeń) powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł. Roszczenie o zwrot kosztów leczenia przysługuje każdemu, kto rzeczywiście je poniósł, niezależnie od relacji (formalnych czy nieformalnych), w jakich pozostawał ze zmarłym i obejmuje wszelkie wydatki na leczenie, uzasadnione w świetle stanu wiedzy medycznej.

W tym miejscu należy podkreślić, że uzasadnione wydatki na leczenie, to nie tylko wydatki poniesione w ramach publicznej opieki zdrowotnej. Zgodnie z przyjmowanym w orzeczeniach stanowiskiem Sądu Najwyższego, jeśli chodzi o koszty leczenia to powinny być uwzględniane wszelkie koszty, które biorąc pod uwagę aktualny stan wiedzy medycznej, dają realne szanse na poprawę stanu zdrowia poszkodowanego, a nie tylko koszty uwzględniane np. w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego. Szerzej o zaliczeniu tych kosztów na odszkodowanie – z uwagi na istotę sprawy - napiszę w kolejnym wpisie.

Jeżeli chodzi o koszty pogrzebu, to powinny one nawiązywać do zwyczajów lokalnych czy środowiskowych danej społeczności (np. ubiór zmarłego, trumna, opłaty kościelne i pogrzebowe, kwiaty, wieńce, znicze, koszty spotkania bliskich osób po pogrzebie, dowóz żałobników z kościoła na cmentarz itp.). Do zwrotu takiego wydatku nie zawsze jest potrzeba faktura czy paragon. Czasami wystarczy zaświadczenie o poniesieniu danego wydatku, osoby która świadczyła daną usługę lub inna dokumentacja (np. zdjęciowa) potwierdzająca zakres usługi. Warte podkreślenia jest to, że przysługujący w takiej sytuacji zasiłek pogrzebowy nie podlega uwzględnieniu przy ustalaniu odszkodowania dochodzonego w tego rodzaju sprawie. Jak wskazał Sąd Najwyższy, świadczenia z ubezpieczeń osobowych nie mają charakteru odszkodowawczego, przysługują w umówionej, zryczałtowanej kwocie niezależnie od wysokości szkody i tego czy szkoda w ogóle wystąpiła, ich celem nie jest zwolnienie z długu sprawcy szkody, lecz przysporzenie korzyści poszkodowanemu. Składki na ubezpieczenie (w tym przypadku, uiszczane przez osoby najbliższe zmarłego dziecka) są płacone w celu pełniejszego wynagrodzenia szkody na osobie, a nie po to, by złagodzić odpowiedzialność sprawcy. Zatem pobranie zasiłku pogrzebowego nie pomniejsza szkody związanej z pochowaniem dziecka w wyniku błędu okołoporodowego.

Zadośćuczynienie za krzywdę w związku ze śmiercią dziecka przy porodzie. 

Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego przy porodzie dziecka odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Oczywiście istotne są okoliczności konkretnej sprawy ale w literaturze i orzecznictwie wskazuje się, że na rozmiar krzywdy mają wpływ przede wszystkim: wstrząs psychiczny i cierpienia moralne wywołane śmiercią osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki po jej śmierci, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem śmierci osoby bliskiej, stopień, w jakim pokrzywdzony będzie umiał odnaleźć się w nowej rzeczywistości i zdolność do jej zaakceptowania.

Suma pieniężna w tego rodzaju sprawach powinna wynagrodzić doznane cierpienia fizyczne i psychiczne oraz ułatwić przezwyciężenie ujemnych przeżyć, przy czym wprawdzie nie może naprawić krzywdy już doznanej, ale jest w stanie - w braku lepszego środka - dać pokrzywdzonemu zadowolenie, a osiągnięcie tego celu powinno determinować wysokość zadośćuczynienia. Nie bez znaczenia dla wysokości dochodzonego zadośćuczynienia za krzywdę doznaną w wyniku błędu okołoporodowego i śmierci dziecka – oprócz cierpień psychicznych najbliższej rodziny zmarłego – ma również charakter naruszonego dobra osobistego pokrzywdzonych, którym jest prawo do życia w rodzinie. Jak wynika z orzecznictwa sądów powszechnych, z uwagi na ciężar gatunkowy dobra osobistego w postaci prawa do życia w rodzinie, wywodzonego z art. 446 § 4 KC, powinno ono w hierarchii wartości zasługiwać na wzmożoną w porównaniu z innymi dobrami ochronę. Naruszenie tego dobra stanowi dalece większą dolegliwość psychiczną dla członka rodziny zmarłego, niż w przypadku innych dóbr, a jej skutki rozciągają się na całe życie osób bliskich. Dlatego doznana w tym przypadku szkoda jest bardziej godna ochrony z uwagi na naruszenie dobra wysokiej rangi i w najwyższym stopniu. Ma to tym większe znaczenie, gdy do naruszenia ww. dobra dochodzi w wyniku działań i zaniechań osób zobowiązanych do szczególnej ochrony i dbałości o zdrowie i życie człowieka.

Przy uwzględnieniu powyższych okoliczności, roszczenia otrzymywane przez osoby poszkodowane – zarówno na podstawie wyroku sądowego, jak i w drodze ugody - wynoszą do kilkuset tysięcy złotych. Powyższe nie przywróci życia dziecku, ale pozwoli przynajmniej w części złagodzić poczucie doznanej krzywdy w związku z utratą najbliższej osoby.